| VITAMINLER |
| D VITAMINI |
| CALCIDIOL - CALCITRIOL |
| Genel |
D Vitamini, yagda çözünen bir grup vitaminin genel adi olup tek bir bilesik degildir. |
|
|
|
| |
Agiz sagligi : |
|
| |
D vitamini periodontalrahatsizlikta kalsiyumdan yararlanmayi arttirarak alveolar kemik kaybi |
|
| |
hizini yavaslatir. |
|
| |
D Vitamini, kalsiyumun dislerle birlesimini kolaylastirarak dis kayiplarini önler. |
|
| |
D Vitamini, dis çürümelerini önler. |
|
| |
Deri : |
|
| |
D Vitamini, cilde merhem olarak sürüldügünde psoriasis ( sedef ) hastaliginda lezyonlaRDA belirgin |
|
| |
bir iyilesme görülür. |
|
| |
D vitaminin psoriasis( sedef ) hastaligindaki en etkin formu calcitriol dur. |
|
| |
psoriasis hastalarinda vücut yapimi calcitriol seviyeleriçok düsük bulunmustur. |
|
| |
Immün sistem : |
|
| |
D vitamini otoimmünhastaliklari önlemeye yardimci olur. Bagisikligi arttirir. |
|
| |
D vitamini otoimmünhastalik Lupus Erythematosus u baskilar ve önlemeye yardimci olur. |
|
| |
D vitamini otoimmünhastalik Polymyalgia Rheumatica u baskilar ve önlemeye yardimci olur. |
|
| |
D vitamini, bazi kanser türlerini önlemeye yardim eder bazilarini da iyilestirir. |
|
| |
D3 vitamini, özellikle gögüs kanserinde apoptosis i uyararak yardimci olur. |
|
| |
D vitamini eksikliginde gögüs kanseri olusabilir. |
|
| |
D vitamini eksikliginde kolon kanseri olusabilir. Serum D vitamin seviyeleri yüksek kisilere göre |
|
| |
düsük D seviyeli sahislaRDA barsak kanseri olusma riski 4 - 5 kere daha fazladir. |
|
| |
D vitamininin D3 ve calcitriol tipi gliomas kanserinde apoptosisi tetikler. |
|
| |
D vitamini böbrek kanserini önlemeye yardimci olur. |
|
| |
D3 vitamini, löseminin promyelocytic tipini önlemede yardimci olur. |
|
| |
D3 vitamini, karaciger kanser hücrelerinin hizli çogalmasini engeller. |
|
| |
D3 vitamini, melanoma hücrelerinin hizli çogalmasini engeller. |
|
| |
D vitamini yumurtalik kanserini önlemeye yardimci olur. |
|
| |
D vitamininin calcitriol tipi prostat kanserini önlemeye yardimci olur. Prostat kanserli hastalaRDA |
|
| |
D vitamin seviyeleri genellikle düsük bulunur. |
|
| |
Prostat kanserli hastalaRDA günlük alinan 3000 - 4000 IU D3 vitamini prostat kanserli hücreleri |
|
| |
normal hücrelerden ayirir. D3 vitamini androjen - bagimsiz prostat kanser hücrelerini direk olarak |
|
| |
öldürür ve prostat spesifik antijenlerdeki artisi da geciktirir. |
|
| |
D vitamini immünsistemin bazi fonksiyonlarini gelistirir. |
|
| |
D vitamini macrophages larin aktivitesini uyarir. |
|
| |
D vitamini monosit lerin üretimini kolaylastirir. |
|
| |
D vitamininin D3 formu baskilanmis NK Lenfositleri aktive eder. Normal durumda NK lenfositler |
|
| |
üzerinde bir etkisi yoktur. |
|
| |
D vitamini tüberkülozla savasanmacrophageslarin aktivitesini uyararak tüberküloza karsi direnci |
|
| |
arttirir. |
|
| |
Iskelet kas sistemi : |
|
| |
D vitamini ankylosing spondylitis in iyilestirilmesinde faydalidir. ankylosing spondylitis hastalarinda |
|
| |
osteoporosis riskini azaltir. Hastalar çesitli D vitamini metabolitlerinin düsük seviyelerine sahiptir. |
|
| |
D vitamini eksikliginde artralji olusabilir. |
|
| |
D vitamini kalsiyum/fosfor oranini ayarlayarak ve osteoblastlari aktive ederek kemiklerin büyüme ve |
|
| |
olusumunu aktive eder. Kalsiyum ve fosforun emilimi ve kullanimi için gereklidir. |
|
| |
D vitamini kalsiyum/fosfor oranini ayarlayarak ve osteoblastlari aktive ederek kemik kiriklarinin |
|
| |
iyilesmesini hizlandirir. |
|
| |
D vitamini eksikliginde kas agrilari olusabilir. |
|
| |
D vitamini yasli insanlaRDA kas dayanimini arttirir. |
|
| |
D vitamini eksikliginde kas zayiflamasi olusabilir. |
|
| |
D vitamini ( 1000 I.U/gün ) muscular dystrophy yi önlemeye yardimci olur ve ilerlemesini geciktirir. |
|
| |
D vitamini osteoartrit i önlemeye yardimci olur. osteoartrit li hastalar en düsük D vitamini |
|
| |
seviyelerine sahiptirler. |
|
| |
D vitamininin D3 formu, osteoblastlari aktive eder ve D3 vitamininin aktifmetaboliti calcitriol |
|
| |
osteoblastlarin osteocalcin üretimini arttirir. |
|
| |
D vitamini osteomalasivericketshastaligini önler ve iyilestirir. |
|
| |
Doktorlar osteomalasi ve rickets hastaliginda D vitamininin D2 formundan günlük 5000 - 50000 IU |
|
| |
(125 - 1250 mcg) tavsiye ederler. |
|
| |
D vitamini osteoporosishastaligini önleme ve iyilestirmede etkindir. Kalsiyum/fosfor oranini |
|
| |
ayarlayarak, osteoblastlari aktive ederek ve osteocalsin in fonksiyonunu etkinlestirerek yararli olur. |
|
| |
D vitamini eksikliginde rheumatoid arterit meydana gelebilir. |
|
| |
D vitamini karaciger ve böbrekte, aktif formuna dönüstürüldügünden bu organlari hasta kisiler |
|
| |
osteoporoz hastaligi açisindan risk altindadirlar. |
|
| |
Kalp dolasim sistemi : |
|
| |
Atherosclerosis i önlemeye yardimci olur. Damarlar yerine kemikteki kalsiyum kaybini uyararak |
|
| |
yararli olur. Özellikle osteoporosis de eriyerek incelen kamiklerden gelen kalsiyum, damarlaRDA |
|
| |
birikerek plaklar olusturur. Bu sistemin mekanizmasi izah edilebilmis degildir. |
|
| |
Kulaklar - Isitme : |
|
| |
D vitamini eksikligi , kulak kemiklerinde kalsiyum kaybina sebep olabildiginden D vitamini takviyesi, |
|
| |
sagirligin bazi durumlarinda isitme özelliklerini gelistirebilir. |
|
| |
Otosclerosis hastalarinin % 20 sinde anormal D vitamini eksikligi bulunmustur. Günlük 500 - 1000 IU |
|
| |
D vitamini takviyesi, kalsiyum tamamlayicilari ile birlikte kombine edildiginde isitmede epeyce bir |
|
| |
gelisme olur. Otosclerosishastaliginin altinda D vitamini eksikliginin yattigi zannedilmektedir. |
|
| |
Metabolizma : |
|
| |
D vitamininin çocukluk döneminde günlük 2000 I.U alimi ileriki yaslaRDA diabetes mellitus - 1 |
|
| |
hastaligini engellemede yardimci olur. |
|
| |
D vitamini eksikliginin diabetes mellitus - 2 hastaligiyla baglantisi olabilir. |
|
| |
D vitamini eksikligi neticesindeyorgunlukortaya çikabilir. |
|
| |
Doktorlar Hypoparathyroidism den etkilenmis insanlara günlük 50.000 - 200.000 IU=1.250 - 5.000 mcg |
|
| |
D vitamini salik verirler. |
|
| |
D vitamini insülin direnciniönlemeye yardimci olur. |
|
| |
D vitamini adipose dokusununleptin salgilamasini engelleyerek obezite yi önlemeye yardimci olur. |
|
| |
D vitamini eksikligi neticesindethyroiditisortaya çikabilir. |
|
| |
Seksüel sistem : |
|
| |
D vitamini eksikligi neticesinde diside kisirlik ortaya çikabilir. |
|
| |
D vitamini kalsiyumla birlikte polisistik yumurtalik sendromunun iyilesmesinde yararli olur. |
|
| |
D vitamini kalsiyum ve magnezyumla birlikte pre - menstrual syndrome un bazi durumlarini |
|
| |
tamamen elimine eder. |
|
| |
D vitamini prostatitis i önlemede yardimci olur. |
|
| |
Sindirim sistemi : |
|
| |
Bir çok kolik rahatsizligi çeken hastada D vitamini eksikligi tesbit edilmis olup takviye D vitamini |
|
| |
tamamlayicisi almak faydali olur. |
|
| |
Crohn hastaligiçeken kisilerde D vitamini eksikligi tesbit edilmis olup takviye D vitamini Crohn |
|
| |
hastaligi semptomlarini azaltir. |
|
| |
Sinir sistemi : |
|
| |
D vitamini eksikligi neticesinde depresyon ortaya çikabilir. |
|
| |
D vitamini kalsiyum ile birlikte tüketildiginde bazi hastalaRDA migrene iyi gelebilir. |
|
| |
D vitamini eksikligi (özellikle ergenlik döneminde) multiple skleroz a sebep olabilir. Alinacak olan |
|
| |
tamamlayici D vitamini bu hastalikta iyilesmeler yapabilir. |
|
| |
D vitaminicalcitriol e dönüstükden sonra, Parkinson olusturabilen 6 - hidroksidopaminin nörotoksik |
|
| |
etkilerini engelleyerek Parkinson hastaligini önlemeye yardimci olur. |
|
| |
Mevsimsel depresyon hastalarinda günlük 400 - 800 I.U D vitamini ruhsal iyilesmeler saglar. |
|
| |
Spinal cordu hasarli hastalaRDA D vitamini seviyeleri çok düsük olup tamamlayici D almalidirlar. |
|
| |
Hamilelik sirasinda çok düsük D vitamin seviyesi yavruda sizofreni riskini arttirir. |
|
| |
Solunum sistemi : |
|
| |
D vitamini astimi hafifletir. |
|
| |
Yaslanma prosesi : |
|
| |
Yas ilerledikçe buna paralel olarak D vitamini seviyeleri azalir. Serum D vitamini seviyeleri |
|
| |
% 50 kadar düsebilir. |
|
| |
|
|
| Biyolojik Etkinlikleri |
Absorpsiyon : |
|
| |
Ince barsak : D vitamini, oral olarak alindiginda ince barsagin ileum bölümünde safra asidi yardimiyla |
|
| |
diger diyetsel yaglarla birlikte absorplanir. |
|
| |
Cilt :Topikal olarak sürüldügünde deri yolu ile absorplanir. |
|
| |
|
|
| Diyetsel Kaynaklari |
Verilen rakamlarmcgcinsinden olup100 gr lik porsiyondaki vitamin miktarini gösterir. |
|
| |
Bitkiler |
|
| |
Feslegen |
|
| |
Deniz ürünleri |
|
| |
Kalkan |
Somon |
| |
Karides |
Ton |
| |
Ringa |
Tuna |
| |
Ringa (tütsülenmis) |
Uskumru |
| |
Sardunya |
|
| |
Diyetsel yaglar |
|
| |
Halibut karaciger yagi |
Morina karaciger yagi |
| |
Etler |
|
| |
Ciger |
Sigir |
| |
Süt ürünleri |
|
| |
Peynir |
Süt |
| |
Krema |
Tereyag |
| |
Tohumlar |
|
| |
Ay çekirdegi |
|
| |
Yumurtalar |
|
| |
Yumurta sarisi |
|
| Iltihapsal Olmayan |
|
|
| Diyetsel Kaynaklari |
Baliklar - Feslegen - Süt - Peynir - Yulaf |
|
| |
|
|
| Diger Bitkisel kaynaklar |
Yulaf |
|
| |
|
|
| Bulunus Sekilleri |
D2 Vitamini :Ergocalciferol |
|
| |
D3 Vitamini :Cholecalciferol |
|
| |
|
|
| Ticari Ürünler |
Oral tekli D Vitaminleri : |
|
| |
400 IU Vitamin D2 tabletleri |
|
| |
400 IU - 1.000 IU Vitamin D3 kapsülleri |
|
| |
1.000 IU Vitamin D2 yumusak jel kapsülleri |
|
| |
Vitamin D3 tozu (yanliz USA da) |
|
| |
Oral farmasotik D Vitaminleri : |
|
| |
Reçete ile satilan 10000 IU(250 mcg) D2 ihtiva eden Ostelin ve 50000 IU ihtiva eden Dristol adli ilaçlar. |
|
| |
Oral formüller : |
|
| |
D vitamini bir çok vitamin komplekslerinde bulunur. |
|
| |
D vitamini cod karaciger yagi ve halibut karaciger yagi ürünlerinin aktif maddesidir. |
|
| |
Topikal ürünler : |
|
| |
D vitamini bazi deri kremlerinin aktif maddesidir. |
|
| |
Tüketici alternatifleri : |
|
| |
D vitamini günes isiginin UV radyasyonu sayesinde vücutta kolayca üretilir. Yüz, kol ve bacaklarin |
|
| |
15 - 30 dakika güneste kalmasi RDA nin günlük D vitamin gereksinimini karsilar. |
|
| |
|
|
| Tamamlayici dozlar |
GENEL DÜSÜNCELER |
|
| |
Normal Günlük gereksinimler |
|
| |
1 mcg vitamin D2 = 40 IU D vitamini aktivitesi |
|
| |
1 mcg vitamin D3 = 40 IU D vitamini aktivitesi |
|
| |
50 yasin altindaki yetiskinler için günlük ihtiyaç, RDA 5 mcg ( 200 IU ) |
|
| |
51 - 70 yasdaki yetiskinler için günlük ihtiyaç, RDA 10 mcg ( 400 IU ) |
|
| |
70 yas üstü için ise günlük ihtiyaç, RDA 15 mcg ( 600 IU ) |
|
| |
Bazi uzmanlara göre ise bu miktarlar çok düsük kabul edilmektedir. Menopoz öncesi kadinlaRDA |
|
| |
400 IU osteporoz dan korunma için yetersiz olup yasli kadinlaRDA eger diyetsel kalsiyum alimlari da |
|
| |
düsükse 800 IU günlük D vitaminine ve tamamlayici kalsiyuma ihtiyaçlari vardir. |
|
| |
Tedavi dozlari |
|
| |
Genel olarak yetiskinler için ihtiyaç, 10 mcg (400 IU )dir. |
|
| |
Optimum günlük besinsel ihtiyaç (ODA ) günlük 200 - 1000 IU ( 5 - 25 mcg ) dir. |
|
| |
Prostat kanserinin iyilestirilmesinde, Amerikan Life Extension Foundation vitamin D nin D3 formundan |
|
| |
günlük 3000 - 4000 IU tavsiye etmektedir. |
|
| |
Doktorlar rickets veya osteomalasi hastaliginda günde 5000 - 50000 IU (125 - 1250 mcg ) D vitamininin |
|
| |
D2 formunu salik vermektedirler. |
|
| |
Doktorlar Hypoparathyroidism hastaliginda günde 50000 - 200000 IU (1250 - 5000 mcg ) D vitamininin |
|
| |
D2 formunu salik vermektedirler. |
|
| |
Toksikligi |
|
| |
Eskiden D3 vitamininin günlük 1000 Iu dan fazla aliminin zararli olduguna inanilirdi. Bugün bu |
|
| |
düsüncenin yanlis oldugu kanitlanmistir. |
|
| |
Yapilan bir çalismada günlük 4000 IU D3 vitamininin emniyetli oldugu ve serum kalsiyum seviyelerini |
|
| |
arttirmadigi tesbit edilmistir. |
|
| |
Yapilan diger bir çalismada günlük 10000 IU D3 vitamininin ters etkilerinin olmadigi ve 40000 IU ya |
|
| |
kadar da kalsifikasyona sebebiyet vermedigi bulunmustur. |
|
| |
Tek doz 25000 mcg (1000000 IU)D2 vitamininin her hangi bir yan etkisi gözükmemistir. Ancak uzun |
|
| |
dönem 2500 - 3750 mcg (100000 - 150000 IU)D2 vitamini bir çok insanda toksik etkiler yaratabilir. |
|
| |
ÇocuklaRDA 1000 mcg(40000 IU) D2 vitamini veya daha fazlasiuzun dönem kullanimlaRDA toksik |
|
| |
etkiler yaratabilir. |
|
| Negatif etkileyenler |
|
|
| |
Farmasotik ilaçlar : |
|
| |
Farmasotik antiasitlerD vitamininin absorpsiyonunu azaltir. |
|
| |
Cholestyramine, D vitamininin barsaklaRDAki absorsiyonunu engeller. |
|
| |
Colestipol, D vitamininin barsaklaRDAki absorsiyonunu engeller. |
|
| |
Cimetidine, D vitamininin tüketilmesine sebep olur. |
|
| |
Rifampin D vitamininin tüketilmesine sebep olur. |
|
| |
Karbonhidratlar : |
|
| |
Chitosan, D vitamininin absorpsiyonu azaltir. |
|
| |
Keyif vericiler : |
|
| |
Alkol, D vitamininin tüketilmesine sebep olur. |
|
| |
Kisisel bakim ürünleri : |
|
| |
Günes isigi UV filtreleri, UV - B radyasyonunun deri tarafindan absorpsiyonunu engellediginden |
|
| |
dolayli olarak vücutta D vitamini üretilmesini de engeller. |
|
| |
Düzenli koruyucu kullanimi vücut D vitamini seviyelerini % 50 kadar azaltir. |
|
| |
Metabolizma : |
|
| |
obezite, D vitamininin üretimini azaltir. Neticede D vitamini eksikligi artar. |
|
| |
Mineraller : |
|
| |
Mineral yaglar barsakta D vitaminine baglanarak onun absorplanmasini zayiflatirlar. |
|
| |
Asiri fosfor tüketimi D vitamininin vücutta aktif formuna dönüsmesini engeller. |
|
| |
Vitaminler : |
|
| |
A vitamini,D vitamininin bir fonksiyonuna karsi gelir. Özellikle D2 vitamininin kemiklerin kalsiyum |
|
| |
seviyelerini arttirma yetenegini zayiflatir. |
|
| |
Yararli ilaçlar : |
|
| |
Dilantin D vitamininin absorpsiyonuna karsi koyar. |
|
| |
Yaslanma prosesi : |
|
| |
Yaslanma ile paralel olarak D vitamini absorpsiyonu da azalir. |
|
| |
Deride UV isinin etkisiyle 7 - dehydrocholesterol dan D vitamini olusturulmasi da yaslandikça azalir. |
|
| |
Yiyecek proseseleri : |
|
| |
Olestra baglanir ve D vitamininin absorpsiyonunu engeller. |
|
| Negatif etkileri |
|
|
| |
Iskelet kas sistemi : |
|
| |
Asiri D vitamini kas zayifligina sebep olabilir. |
|
| |
Kalp - dolasim sistemi : |
|
| |
D vitamininin kalsiyum absorpsiyonu ve metabolizmasinda oynadigi rolden dolayi, asiri D vitamini |
|
| |
Atherosclerosis e sebep olabilir. |
|
| |
Sindirim sistemi : |
|
| |
D vitamini magnezyumun absorpsiyonu ile yarisir. Ikisi günün degisik zamanlarinda tüketilmelidirler. |
|
| |
Asiri D vitamini diyareye sebep olabilir. |
|
| |
Sinir sistemi : |
|
| |
Asiri D vitamini bas agrisina sebep olabilir. |
|
| |
Asiri D vitamini mide bulantisina sebep olabilir. |
|
| |
Asiri D vitamini susama hissine sebep olabilir. |
|
| Toksinlere karsi tepkisi |
|
|
| |
Proteinler : |
|
| |
D vitamini calcitriol e çevrildikten sonra 6 - hydroxydopamine in beyindeki sinirsel toksiditesini |
|
| |
engeller. |
|
| |
Sinirsel Toksinler : |
|
| |
Asiri prostate - specific antigen (PSA) üretimi halinde ( 1 ml kanda 10 nanogram dan fazla ) D vitamini |
|
| |
eksikligindePSA, prostat kanseri gelisimine sebep olabilir. Takviye D vitamini PSA ya |
|
| |
baglandigindan onun bu etkisini engeller. |
|
| |
|
|
| Kimyasallarla Etkilesimi |
ETKILEDIKLERI |
|
| |
Büyüme Faktörleri : |
|
| |
D vitamini, calcitriol a dönüstükten sonra GDNFnin üretimini etkinlestirir. |
|
| |
D vitaminin D3 formu Insulin - like Growth Factor - 1in üretimini kolaylastirir. |
|
| |
D vitaminin calcitriol formu Nerve Growth Factorünün üretimini aktifler. Diger formlari ise etkilemez. |
|
| |
Calcitriol alimindan 3 gün sonra Nerve Growth Factor üretimi % 500 artar. |
|
| |
Enzimler : |
|
| |
D vitamini, calcitriol a dönüstükten sonra Tyrosine Hydroxylase enzimini regüle eder. |
|
| |
Hormonlar : |
|
| |
D vitamini, insülin üretiminde gereklidir. |
|
| |
Mineraller : |
|
| |
D vitaminin D3 formu kalsiyumun absorpsiyonunu arttirir, böbreklerden atilimini azaltir, kalsiyumun |
|
| |
kemiklerden dokulara nüfuzunu etkinlestirir ve kanda normal kalsiyum seviyesinin tutulmasina |
|
| |
yardim eder. |
|
| |
D vitamini, fosforun absorpsiyonu ve yararlanilmasi için gereklidir. |
|
| |
D vitamini eksikligi fosforun vücuttan atilimina sebep olabilir. |
|
| |
D vitamini, kalsiyum/fosfororaninin normallesmesine yardimci olur. |
|
| |
Polifenoller : |
|
| |
D vitaminin D3 formu, kemik formasyonunu etkinlestiren ve osteoporosis i iyilestiren ipriflavone un |
|
| |
etkinligini arttirir. |
|
| |
Proteinler : |
|
| |
D vitamini, osteocalcinsentezi için gereklidir. |
|
| |
Vitaminler : |
|
| |
D vitaminin yaklasik % 33ü karacigerde calcidiol e dönüstürülür. |
|
| |
D vitamini, A Vitamininin absorpsiyonunu etkinlestirir. |
|
| |
|
|
| |
ETKILENDIKLERI |
|
| |
Elektromagnetik radyasyon : |
|
| |
Ultraviyole radyasyonu, genellik günes isini, kolestrolün ergosterol ve 7 - dehydrocholesterol |
|
| |
formlarini D vitamininin D2 ve D3 formlarina dönüsmesini uyarir. |
|
| |
Lipidler : |
|
| |
D vitamininin D3 (cholecalciferol) formu, UV isinlarinin etkisiyle vücut tarafindan kolestrolden elde |
|
| |
edilir. Yine D vitamininin D2 (ergosterol) formu, UV isinlarinin etkisiyle vücut tarafindan |
|
| |
ergosterol dan elde edilir. |
|
| |
Mineraller : |
|
| |
Boron, D vitamininin aktif formlarina dönüstürülmesinde temel bir maddedir. |
|
| |
|
|
| Yetersizlik Belirtileri |
Agiz ve bogazda yanma hissi, bitkinlik, görme bozukluklari, ishal, kas kramplari, kemik ve dislerin |
|
| |
yumusamasi, kilo kaybi, istah kaybi. |
|
| |
Daha ciddi D vitamini eksikliginde çocuklaRDA rasitizm, yetiskinlerde ise osteomalazi olusabilir. |
|
| |
|
|
| Yanlis Bilinenler |
|
|
| |
|
|
| Diger Bilgiler |
Sentetik D vitaminli sütler vücudu magnezyumdan yoksun birakabilirler. |
|
| |
Hava kirliligi, günesin UV isinlarini emdiginden hava kirliligi orani yüksek olan sehirlerde yasiyan |
|
| |
insanlar daha az D vitamini alirlar. |
|
| |
D vitamini en iyi kalsiyum, bakir, magnezyum, selenyum ve sodyum ile birlikte çalisir. |
|
| |
|
|
| Kimyasal Data |
D vitamini kimyasal olarak bir steroldür. Moleküler olarak kolestrol, östrojen ve kortizona benzer. |
|
| |
D2 vitamininin molekül agirligi 399 ve D3 vitamininin ise 384 dür. |
|